Các loại bệnh trên cây lúa tồn tại ở nhiều dạng và đang đe dọa tới vụ mùa của nông dân. Tìm hiểu đặc điểm của bệnh và cách trị dứt điểm bên dưới!
Các loại bệnh trên cây lúa chính là lý do chính gây ra tình trạng mất mùa và đem lại năng suất không như mong đợi. Chất lượng sản phẩm không đạt chuẩn khiến cho giá thành phẩm bán ra thấp và ảnh hưởng tới kinh tế của bà con. Bài chia sẻ này của Corteva Vietnam tổng hợp một số mầm bệnh nên được phát hiện và phòng ngừa từ sớm để giảm thiểu tối đa tác hại lên cây trồng!
Viên Nghiên cứu Lúa Quốc tế (IRRI) thống kê được lúa đang chiếm diện tích lớn lên tới 82% đất canh tác tại Việt Nam. Trong đó, sản lượng của lúa chiếm khoảng 52% ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long và 18% ở vùng đồng bằng sông Hồng. Từ dữ liệu trên ta có thể thấy được tầm quan trọng của lúa đối với nền nông nghiệp nói riêng và kinh tế của đất nước nói chung.
Bà con nông dân đang ngày ngày phải đối diện với nguy cơ mất trắng vì sự phá hoại của các loại bệnh trên cây lúa. Ảnh hưởng tiêu cực từ mầm bệnh khiến cho chất lượng hạt giảm mạnh và khiến nông sản bán ra bị thương lái ép giá. Điều này trực tiếp tác động bất lợi tới giá trị kinh tế cũng như gây ra thiệt hại không thể bù đắp nếu không có biện pháp ngăn ngừa bệnh kịp thời.
Thị trường nông sản ngày càng cạnh tranh khốc liệt khiến cho việc áp dụng các sản phẩm tiên tiến trong quá trình bảo vệ mùa màng trở nên phổ biến hơn. Máy bay phun thuốc không người lái được phát minh như một công cụ hỗ trợ Nhà nông tuyệt vời. Người nông dân có thể dễ dàng kiểm soát bệnh lý xuất hiện trên cây lúa và kịp thời xử lý để đảm bảo một vụ mùa bội thu.
Tình hình bệnh trên lúa thời điểm hiện tại diễn biến khá phức tạp
Việc phát hiện những dấu hiệu nhiễm bệnh sớm chính là cơ sở quan trọng để bà con nông dân có thể chuẩn bị phương án phòng trừ hiệu quả. Một số các loại bệnh trên cây lúa thường gặp được liệt kê chi tiết sau đây:
Dân trồng lúa khi nghe thấy cụm từ đạo ôn thì đều phải lo sợ vì tác động của mầm bệnh lên cây trồng quá lớn. Sự phát tán không kiểm soát của loại bệnh hại này có thể gây ra hậu quả cực kỳ nghiêm trọng và ảnh hưởng tới khả năng sinh trưởng của cây. Sau đây là một số triệu chứng giúp người nông dân nhận biết được sự xuất hiện của loại bệnh này:
Trên lá: Những chấm nhỏ màu xanh xám xuất hiện trong giai đoạn ban đầu và lan rộng thành hình mắt én, có viền nâu và màu xám trắng trong tâm. Sự liên kết của các vết bệnh một cách có trật tự làm cháy lá lúa nhanh chóng.
Trên cổ bông: Cổ bông có vết bệnh màu nâu đen xung quanh khiến cho bông lúa gãy hoặc cho hạt lép lửng khi thu hoạch.
Trên hạt: Những đốm nhỏ hình tròn, có màu nâu và tâm xám trắng xuất hiện chứng tỏ bệnh đang chớm.
Nguyên nhân gây ra bệnh đạo ôn ở cây lúa chính là do nấm Pyricularia Oryzae gây ra. Mầm bệnh sẽ sinh trưởng và phát tán mạnh nhất nếu điều kiện thời tiết ẩm ướt và nhiệt độ dao động chỉ từ 20 đến 28 độ C. Thời điểm ban đêm khi sương mù bao phủ toàn bộ ruộng lúa chính là thời gian lý tưởng để đạo ôn phát triển và lan rộng.
Trong các loại bệnh trên cây lúa thì đây là tác nhân gây suy giảm chất lượng của lúa thành phẩm đáng quan ngại nhất. Theo Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, đạo ôn khiến cho năng suất của cây trồng chủ đạo này giảm 10 - 80% tùy vào thời gian phát bệnh và cách phòng ngừa của bà con.
Đạo ôn và những triệu chứng của mầm bệnh thường gặp
Trong các loại bệnh trên cây lúa, bạc lá thường xuất hiện khi lúa làm đòng chuẩn bị chuyển qua giai đoạn chín. Sau những đợt mưa bão thì mầm bệnh này thường tăng trưởng nhanh chóng với những triệu chứng rõ ràng như sau:
Trên lá: Bà con có thể quan sát thấy vết bệnh có hình sọc nhỏ màu vàng nhạt ngay thời điểm chớm bệnh. Sau một thời gian thì những vết nhỏ lan rộng ra toàn bộ phiến lá và chuyển qua màu trắng bạc. Nếu bệnh không được phát hiện sớm thì lá có thể bị khô héo và chết dần chết mòn.
Trên thân và hạt: Nếu vi khuẩn gây bệnh lan tới khu vực thân hoặc hạt thì có thể khiến cho thân thối rữa và hạt bị lép.
Nguyên nhân của bệnh này chính là do chủng vi khuẩn Xanthomonas oryzae pv. oryzae gây ra. Mầm bệnh có thể dễ dàng lan rộng thông qua tác động của mưa, gió hoặc thậm chí là dụng cụ lao động mà bà con thường xuyên sử dụng.
Tác hại của bệnh trên cây lúa này là khiến cho cây sinh trưởng yếu kém vì bị ức chế quang hợp dẫn tới hạt bị lép và hạ năng suất từ 10 - 50%.
Bệnh bạc lá làm cây lúa chậm phát triển và ảnh hưởng tới năng suất
Đây là một loại bệnh nấm trên cây lúa mà nông dân thường gặp trong giai đoạn lúa đẻ nhánh chuyển qua làm đòng và trổ bông. Triệu chứng của mầm bệnh đang chớm có những dấu hiệu khá cụ thể để bà con nhận biết sớm nhất có thể, cụ thể:
Trên bẹ lá: Những đốm hình bầu dục có màu xanh xám là dấu hiệu của vết bệnh tại thời điểm ban đầu. Sau đó, những vệt lớn được tạo thành nhờ sự liên kết của những hình nhỏ tạo nên dạng vằn vện màu nâu xám.
Trên lá: Vết bệnh khá tương đồng với dấu hiệu phát hiện trên bẹ lá và có thể khiến cho lá khô héo trong thời gian ngắn.
Nấm Rhizoctonia Solani chính là tác nhân chính khiến cho bệnh phát triển mạnh hơn ở khu vực ruộng lúa rậm rạp, thời tiết quá nóng và ẩm hoặc phân đạm bị bón quá dư thừa.
Bệnh này cũng khiến cho cây không còn khả năng sinh trưởng mạnh mẽ như ban đầu vì khả năng quang hợp bị vi khuẩn ức chế. Hậu quả là hạt thu về bị lép lửng, chất lượng không đảm bảo khiến năng suất cũng hạ 5 - 20%.
Khô vằn cũng có những dấu hiệu nhận biết cụ thể và dễ thấy
Nhắc tới các loại bệnh trên cây lúa thì nông dân hay nghĩ tới Vàng lá chín sớm thường xuất hiện vào khoảng 7 - 10 ngày trước khi bước vào vụ thu hoạch. Khi quan sát thì có thể thấy toàn bộ diện tích ruộng có màu vàng rực như khi lúa đã chín đều nhưng thực ra là đang bị nấm có hại tác động với một số triệu chứng cơ bản.
Lá lúa thường sẽ xuất hiện đốm màu vàng nhạt nhỏ và sọc dài có màu trắng khi bệnh đã lan rộng. Thường thì vết bệnh sẽ tồn tại ở dạng hình tròn hoặc bầu dục hướng thẳng về chóp lá. Những chỗ có bóng râm và trời mát mẻ chính là điều kiện thuận lợi cho loại bệnh này phát triển mạnh mẽ.
Nguyên nhân gây ra chính là do tác động của nấm Gonatophragmium sp khiến cho lá lúa cháy khô. Tuy nhiên, diệp lục tố ở khu vực đã ngả màu vàng do bệnh vẫn có thể tiếp tục quá trình quang hợp như bình thường.
Tùy theo thời điểm xuất hiện mầm bệnh mà ảnh hưởng trên cây lúa sẽ khác nhau, cụ thể:
Nếu lúa xuất hiện các triệu chứng sớm trong thời điểm đòng trổ tới giai đoạn thu hoạch thì lá lúa đã cháy khô. Điều này tác động không hề nhẹ tới năng suất của cây trồng và quan trọng hơn là chất lượng của thành phẩm sau vụ mùa.
Trường hợp thời gian phát bệnh muộn hơn (từ lúc lúa trổ trở về sau) thì lá chỉ mới vàng úa chứ chưa cháy hoàn toàn nên không tác động quá lớn tới năng suất sau khi thu hoạch.
Vàng lá chín sớm là tình trạng bệnh khiến bà con lo lắng, bồn chồn
Lem lép hạt cũng là một trong các loại bệnh trên cây lúa phổ biến mà bà con nông dân thường hay gặp phải. Hiện tượng hạt lúa lép hoặc bị lửng với ít nhân gạo bên trong hoặc thậm chí là không có chính là dấu hiệu cho thấy lúa đã bị bệnh này.
Triệu chứng bệnh thường thấy chính là vỏ trấu xuất hiện màu nâu hoặc đen và dần có những đốm nhỏ bao phủ bên ngoài. Nguyên nhân gây ra bệnh này xuất phát từ đa dạng các dòng virus hoặc vi khuẩn khác nhau. Điển hình có thể kể đến như Curvularia Lunata, Sarocladium Ozyzae, Fusarium spp., Alternaria Padwickii, Pseudomonas Fuscovaginae, Burkholderia Glumae. Tác hại chính là giảm chất lượng gạo và năng suất sau vụ thu hoạch nên tác động tới giá trị kinh tế sau khi bán ra thị trường.
Lem lép hạt cũng cần được phòng tránh kịp thời để hạn chế tác hại nguy hiểm
Trong nông nghiệp, phòng bệnh bao giờ cũng là vấn đề nên được ưu tiên hơn so với chữa bệnh. Do đó, việc áp dụng những biện pháp hạn chế các loại bệnh trên cây lúa luôn được ưu tiên tiến hành với đa dạng cách thức khác nhau:
Cách phòng bệnh trên lúa sẽ bắt đầu ngay từ thời điểm gieo hạt thì mới đảm bảo một vụ mùa thực sự bội thu. Người nông dân nên lưu ý những điều sau để hạn chế tối đa sự phát triển nguy hiểm của mầm bệnh trên cây trồng:
Bà con nông dân nên sử dụng những giống lúa có khả năng kháng bệnh tốt nhưng vẫn đem lại năng suất cao. Tùy theo điều kiện canh tác cụ thể mà xác định loại OM5451, RVT, OM18 hay Đài thơm 8 mới thực sự phù hợp để gieo trồng. Khả năng chống chịu sâu bệnh càng tốt thì nguy cơ bị ảnh hưởng bởi mầm bệnh sẽ được kiểm soát tối đa.
Thời vụ: Nên có thời điểm gieo sạ thích hợp và nên tránh những giai đoạn thuận lợi cho sự phát triển của các loại bệnh trên cây lúa.
Mật độ cần đáp ứng khi gieo sạ: Độ thông thoáng của ruộng lúa nên dược đảm bảo bằng cách gieo giống với khoảng cách tối ưu là 80 - 100kg/ha.
Phân bón cho cây trồng: Việc dùng đúng, đủ liều lượng đạm cho ruộng lúa là điều cần thiết. Việc bón dư đạm cũng tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn, nấm có hại phát triển. Nếu được thì bà con nên chuyển qua dùng các loại phân có thành phần hữu cơ hoặc vi sinh để cây có sức đề kháng tốt hơn trong mọi điều kiện.
Quản lý lượng nước tưới: Nước trong ruộng cần phải được điều tiết hợp lý để tránh tình trạng ngập úng hoặc khô hạn trong thời gian dài.
Vệ sinh đồng ruộng thường xuyên: Những khu vực có cỏ dại cần được làm sạch để hạn chế nguồn bệnh phát triển và gây ra các loại bệnh trên cây lúa nguy hiểm.
Việc dùng thêm các chế phẩm sinh học cũng đem lại kết quả khả quan trong quá trình ngăn chặn các loại bệnh trên cây lúa. Người dân có thể thử dùng các sản phẩm đối kháng với vi khuẩn và nấm gây hại như Bacillus subtilis hoặc Trichoderma. Thêm vào đó, việc bảo vệ và phát triển những loài thiên địch cũng nên được quan tâm hơn nếu muốn gia tăng hiệu quả của công tác phòng ngừa bệnh hại.
Những biện pháp hóa học giúp ngăn ngừa các loại bệnh trên cây lúa cũng đang được áp dụng đa dạng để bảo vệ năng suất của giống cây trồng chủ đạo này:
Sử dụng các dòng thuốc BVTV có nguồn gốc sinh học để hạn chế tối đa tác hại gián tiếp lên con người và môi trường sống xung quanh.
Thuốc cần được phun đúng thời điểm và liều lượng theo chỉ dẫn của nhà sản xuất thì mới phát huy đúng hiệu quả theo như bảng công bố.
Các loại thuốc cần được luân phiên sử dụng để tránh tình trạng kháng thuốc và đem lại khả năng phòng bệnh như mong đợi.
Nếu có điều kiện thì nên dùng hệ thống phun thuốc bằng máy bay không người lái để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bà con và tiết kiệm thời gian thực hiện.
Người dân có thể kết hợp đa dạng cách trị bệnh trên lúa để bảo vệ mùa vụ
Trên thị trường có vô số những sản phẩm thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật có hiệu lực kéo dài và cách dùng đơn giản. Bà con nông dân có thể tham khảo một số sản phẩm được gợi ý trong bảng bên dưới cho các loại bệnh trên cây lúa khác nhau:
Bệnh |
Sản phẩm nên dùng |
Thời điểm phun thích hợp |
Đạo ôn |
Beam 75WP, Aproach 250SC, Dithane M-45 80WP |
Phun khi bệnh chớm xuất hiện và thêm 1 đợt mới cách lần đầu 7 đến 10 ngày nếu bệnh có dấu hiện nặng thêm. Đối với đạo ôn cổ bông thì nên phun lần 1 vào thời điểm lúa trổ tầm 3- 5% và phun lần kế tiếp sau 7 - 10 ngày. |
Khô vằn |
Aproach 250SC, Indar 240SC |
Ngay khi bệnh mới xuất hiện thì cần phun liền và tiếp tục đợt 2 sau 7 - 10 ngày nếu mầm bệnh chưa được xử lý triệt để. |
Lem lép hạt |
Aproach 250SC, Indar 240SC |
Phun ngay khi bệnh có dấu hiệu chớm và chờ khoảng 7 - 10 ngày kế tiếp cho đợt 2 nếu dấu hiệu bệnh gia tăng mất kiểm soát. |
Vàng lá chín sớm |
Famer TIL 300EC, Strepa 100WP, Kanaka 50SC, Newgold 820SC, Nekko 100g |
Phun thuốc phòng bệnh sau khi trổ khoảng 7 - 10 ngày là thích hợp nhất. |
Bạc lá |
Grahitech 2SL, Kadatil 300WP, Probencard 250WP |
Phun trước khi lúa trổ hoặc sau khi bước vào giai đoạn trổ đều. |
Một số loại thuốc nên dùng khi trị các loại bệnh trên cây lúa
Corteva Agriscience là thương hiệu uy tín chuyên cung cấp các sản phẩm bảo vệ thực vật được nghiên cứu và phát triển theo công nghệ tiên tiến hàng đầu với quy trình kiểm nghiệm chặt chẽ. Các hoạt chất thế hệ mới như Pyraxalt hay Picoxystrobin có hiệu quả phòng các loại bệnh trên cây lúa vô cùng tuyệt vời. Vậy nên, nông dân có thể yên tâm về chất lượng cũng như độ an toàn khi sử dụng các chế phẩm do chúng tôi cung cấp.
Thuốc của Corteva có tính năng quản lý kháng thuốc hiệu quả nên có thể gia tăng khả năng thấm sâu và lan đều từ trong ra ngoài cây lúa. Điều này giúp cho ruộng lúa được bảo vệ tuyệt đối và hạn chế tình trạng tái nhiễm nguy hiểm. Thêm vào đó, các sản phẩm còn ít có tác động bất lợi cho thiên địch và góp phần giữ được sự cân bằng sinh thái cho khu vực canh tác.
Chúng tôi cung cấp những tài liệu hướng dẫn và chương trình đồng hành hấp dẫn để giúp nông dân có cách dùng thuốc đúng cách hơn. Nhờ đó, bà con có thể tối ưu hóa chi phí, tăng năng suất và nâng cao chất lượng thành phẩm sau khi thu hoạch. Đây cũng chính là lý do mà thương hiệu luôn được tin yêu và lựa chọn như một giải pháp trị bệnh cho cây lúa hàng đầu.
Vì sao Corteva là lựa chọn hàng đầu nếu bạn cần mua thuốc BVTV
Các loại bệnh trên cây lúa sẽ không còn là vấn đề đáng quan ngại nếu như bà con có thể nắm được các dấu hiệu về bệnh và có biện pháp phòng tránh tương ứng. Để gia tăng hiệu quả bảo vệ mùa vụ thì nông dân nên kết hợp đa dạng phương thức trừ bệnh hại như sinh học, hóa học hoặc ngay trong thời điểm canh tác.
Còn rất nhiều thông tin khác được chia sẻ tại chuyên mục Kiến thức nhà nông, bà con hãy đọc tiếp nhé.
Liên hệ ngay với nhân viên của Corteva để được tư vấn dòng sản phẩm tương ứng với từng loại bệnh một cách chi tiết nhất nhé!
